Actie-reactie

 

Actie-reactie is iets wat ik vaak tegenkom in mijn werk. De één doet of zegt iets, en de ander wordt daardoor getriggerd, en barst bijvoorbeeld in woede uit. En de oorzaak, of zelfs schuld, wordt ook meestal bij de ander gelegd. ‘Omdat jij zo doet, word ik nu boos, dus het is jouw schuld’(en impliciet: en jíj moet dus veranderen’).

 

Maar is dat zo??

Laten we eens kijken wat er allemaal meespeelt in zo’n situatie.

 

Want zo’n trigger zit altijd op gevoelsniveau. Het raakt iemand in zijn gevoel. De hersenen worden als het ware overgeslagen. Nou ja, een bepaald deel van de hersenen wordt in gang gezet, namelijk het deel dat zegt dat er acuut actie nodig is. Het is een overlevingsmechanisme.

 

Zo’n trigger zet iemand meteen in de vecht-, vlucht-, of verstijfmodus. Een woedeuitbarsting valt onder de categorie vechten. Je gaat tekeer, verbaal en misschien ook wel fysiek. Vluchten betekent weglopen uit de situatie, omdat je meent niet goed met de situatie om kunt gaan en je toch een dreiging voelt; wégwezen dus. Verstijven is juist de andere kant: van schrik kun je niks doen, je verstijft, bent sprakeloos.

 

Maar waardoor moet je dan acuut reageren?

Omdat je ooit, misschien wel in een heel ver verleden, ervaringen hebt opgedaan die er NU voor zorgen dat je voelt dat je in gevaar bent, en dus in 1 van de 3 modussen moet schieten: vechten, vluchten of verstijven.

 

Of je dan werkelijk in levensgevaar bent, dat is meestal niet zo. Maar toch voelt het, al dan niet terecht, als een behoorlijk dreiging.

 

Wat belangrijk is om te erkennen, is dat in bijvoorbeeld het geval van een woede-uitbarsting, die boosheid dus niet zozeer door die ander komt, maar door al die ervaringen in het verleden waardoor jij niet beter weet dan zó te reageren. Er wordt op een knopje gedrukt, en hoppaaaaa….. daar is die woede weer.

 

En dan wil je het liefst dat de ander dat verandert. Hij doet jou immers pijn. Maar is dat wel zo reëel? Is de ander er echt schuldig aan dat jij ‘dat knopje’ hebt?

 

Iedereen heeft zo zijn knopjes, iedereen is anders. Dat is ook goed je te realiseren. Wat voor jou goed voelt, daar heeft een ander misschien moeite mee. En andersom natuurlijk.

 

En dan is de vraag: hoe ga je er mee om?

Als je altijd in een staat van reageren zit, dan is jouw hele leven in feite afhankelijk van anderen. Zij drukken als het ware met een afstandsbediening op jouw (emotionele) knopje. Als je dat niet wilt, kun je beter op een onbewoond eiland gaan zitten….

 

Of…… je neemt actie, en je neemt zelf de controle. Vraag je bij iedere woedeuitbarsting af: waarom word ik nou eigenlijk getriggerd? Wat maakt nou dat ik zo reageer? Wat is nou hierin zo belangrijk voor mij? En hoe komt dat dan??

 

Als je bereid bent om zelf te onderzoeken wat er nu eigenlijk met je gebeurt, dan onthult zich uiteindelijk de ware reden van het probleem cq ongewenst patroon. En daarmee kun je weer verder: je kunt er dan voor kiezen om het bespreekbaar te maken (‘als jij zoiets zegt dan doet het ….. met mij, want voor mij is …… belangrijk’) of er zelf op een andere manier mee omgaan (‘hij zegt het wel rottig, maar bedoelt het vast niet zo slecht. Ik laat het maar even voor wat het is.’).

 

Want een andere reactie van jou, zal ook een andere uitkomst bieden. In ieder geval voel jij je er prettiger bij (want wie vind t het nou leuk om boos te zijn..?) en wellicht heeft het op de ander ook beter effect (want wie vindt het nou leuk om uitgefoeterd te worden?).

 

Kortom: laat anderen niet met die afstandsbediening controle hebben over jou. Neem de controle terug, en bepaal zelf op welk (emotionele) knop je drukt. Een fijner leven begint bij jezelf. Niet door naar een ander te wijzen.

 

Ik ben heel benieuwd naar je ervaringen. Deel ze hieronder gerust!