R.E.S.P.E.C.T
Communicatie, Leiderschap en Samenwerken werken veel beter als er sprake is van onderling respect. Zonder respect zal het effect veel minder zijn. Daarom is het belangrijk om onderling respect te stimuleren als u een hecht en goed functionerend team wilt creëren.
Maar hoe ziet respect er dan eigenlijk uit?
Hieronder neem ik u graag mee naar wat de letters van R.E.S.P.E.C.T nu eigenlijk precies inhouden.
Respect staat voor:
R = Rustig
E = Elkaar accepteren
S = Samen (in gesprek zijn)
P = Persoonlijk
E = Eerlijk
C = Constructief, opbouwend
T = Tactvol, aardig
R = Rustig
Heel wat mensen hebben een kort lontje. Als er iemand aangesproken wordt is het vaak ‘van dik hout zaagt men planken’. Of erger nog: ‘met de botte bijl’. Die cultuur is al jaren zo. Dat zijn ze zo gewend. Dat ‘stoere’ gedrag is aangeleerd. Maar of het goed is voor de onderlinge verstandhouding is de vraag. Want zelf vinden ze het ook niet fijn om op die manier aangesproken te worden; daar balen ze van. En ik weet dat ze dat veel langer met zich meedragen dan ze toe willen geven. Dus om te beginnen is het zaak om (elkaar) aan te leren elkaar op een rustige manier aan te spreken.
Niet: Hé klootzak, ben je nou *** weer te laat? Ik sta hier al een kwartier voor de katseviool!!! (NB: excuses voor het woordgebruik, ik gebruikt het bewust om mijn punt helder te maken)
Maar: Hé Piet, je bent weer te laat. Ik sta al een kwartier op je te wachten en ik vind dat nu wel vervelend worden. Hoe komt het eigenlijk dat je telkens te laat bent?’
E = Elkaar accepteren
Respect betekent ook dat men elkaar accepteert zoals jullie zijn. Men erkent en waardeert elkaar. Weten dat een ander anders is dan uzelf en dat ook oprecht uitdragen. Iedereen is verschillend en dat is oké. Ongeacht geloof, seksuele geaardheid, afkomst of iets anders simpels zoals intelligentie.
Niet: Snap je dat nog steeds niet? Jij bent toch stom he…
Maar: Oei, ik merk dat je dat moeilijk vindt. Zal ik het nog eens uitleggen?
S = Samen (in gesprek zijn)
Respect betekent ook dat men niet achter de rug van een ander om kletst, roddelt, klaagt, kwaadspreekt. Als er iets is wat niet goed gaat, dan gaat men met elkaar in gesprek. Om het samen op te lossen. En dat geldt voor elk niveau: voor de medewerkers onderling, maar net zo goed voor de leidinggevenden richting medewerkers én vice versa. Als u niet samen in gesprek gaat, en de ander op die manier onwetend laat, is er voor de ander (dus ook) geen reden om zich aan te passen.
Niet: (tegen Klaas) Piet heeft weer al diezelfde fout gemaakt; ik ben het wel zo beu aan het raken…
Maar: Zeg Piet, ik heb gezien dat je weer diezelfde fout hebt gemaakt. Wat is er aan de hand?
P = Persoonlijk
Als u in gesprek gaat, dan doet u dat persoonlijk en niet waar iedereen bij zit. Het wordt als respectloos ervaren als iemand in het bijzijn van de groep op fouten wordt aangesproken. Dat voelt als vernedering, een afgang. En dat vindt niemand fijn. Ook complimentjes verdienen het om persoonlijk verteld te worden. Dan voelt de ander zich juist erkend en gewaardeerd. En dat is hetgeen waar ze het meest behoefte aan hebben, veel meer dan een tientje opslag per maand…
Niet: Jullie weten allemaal dat Niels regelmatig de tekening verkeerd leest, dus zorg er voortaan voor dat iemand anders dat doet.
Maar: Niels, ik merk dat je moeite hebt met het lezen van tekeningen want het gaat nogal eens fout (ondersteunen met voorbeelden). Hoe kunnen we dat in het vervolg voorkomen?
E = Eerlijk
Respectvol met elkaar omgaan betekent ook dat er sprake is van eerlijkheid. Eerlijk vertellen wat u er van vindt, hoe u zich er bij voelt. Dan is er sprake van openheid.
Niet: Niels, als je hard werkt en leert komt het vast wel goed.
Maar: Niels, als ik eerlijk ben denk ik dat dit onderdeel van het werk jou niet zo ligt. Dat geeft niks, want ik denk dat jouw talenten op een ander vlak liggen, en die kunnen we daar ook heel goed gebruiken.
C = Constructief, opbouwend
Respectvol elkaar aanspreken is ook constructief; het heeft geen zin elkaar in figuurlijke zin neer te sabelen. Vertel liever wat iemand anders of beter kan doen om zichzelf (en het team) te verbeteren. Dat betekent ook aandacht hebben voor de zaken die wel goed gaan.
Niet: Wie denk je wel dat je bent, om zo achter mijn rug om dat zaakje te regelen?
Maar: Als ik had geweten dat het zo belangrijk voor je was om…., dan had ik wel met je mee kunnen denken. Zou je me daar voortaan over in willen lichten?
T = Tactvol
Tact is ook belangrijk bij respectvol met elkaar omgaan. Zonder tact worden er negatieve gevoelens gewekt, en die hebben op zich ook al nadelige gevolgen. Denk bijvoorbeeld aan minder werktevredenheid.
Niet: je hebt maar naar me te luisteren, ik ben hier de baas!
Maar: ik waardeer je ideeën hierover en in een andere situatie was dat vast nuttig geweest. In dit geval kies ik ervoor het op mijn manier te doen omdat… (met nadere uitleg)
Ik hoor u denken: ‘moeten nu altijd en eeuwig zo soft met elkaar omgaan?’ Nou nee hoor, soms mag men best eens laten merken dat de maat vol is. Maar ook dat kan met respect gebeuren, zonder te vloeken en te tieren, zonder de bullebak uit te hangen.
Vergeet niet: om respect te krijgen, moet het ook eerst gegeven worden. Het is een wisselwerking.
Ik weet: het is een cultuurverandering; voor iedereen wordt het wennen, maar de winst ligt hem in meer betrokkenheid vanuit de medewerkers, meer gevoel van erkenning en waardering, meer ‘wij’-gevoel. En dat levert hechtere teams op, meer effectiviteit en uiteindelijk meer resultaat. De moeite waard lijkt me… 😉
Laat gerust eens weten welke van de 7 letters van RESPECT het lastigst te veranderen is in uw organisatie. Hieronder kunt u uw reactie achterlaten.
Marjolein Guit - 10 april 2017 - 08:29 #
Heldere uitleg Jacqueline, wie zou hier niet van willen leren op deze manier?
Hartelijke groeten Marjolein Guit, psycholoog Via Guit/ADHD-Helpdesk