Winnen of verliezen?

‘Ga ik winnen of verliezen?’is meestal de vraag die iemand zich stelt als er meningsverschillen zijn met bijvoorbeeld een collega. Bijvoorbeeld 2 afdelingshoofden die zitten te steggelen over bij wie nu de kosten van de telefoniste geboekt moet worden. En daar kunnen hele discussies over gevoerd worden.

De vraag over winnen of verliezen komt naar boven als er mensen tegenover elkaar staan, met ieder zo hun eigen mening. Allebei met hun eigen belang. En als je niet oppast verwordt het tot een ruzie of zelfs conflict. Zegt de één: ‘die telefoniste werkt amper voor ons, ik krijg dagelijks slechts 5 telefoontjes via haar’, zegt de ander: ‘ho wacht even… de kosten van de telefooncentrale vallen ook al onder mij. Jij mag ook wel wat kosten dragen…’.

In het gunstigste geval wordt er onderhandeld. Als ik dit van jou krijg, dan wil ik dat van jou… en komen we ergens in het midden uit.

Toch kunnen er ook heftige discussies ontstaan.

Verliezen doet niemand graag, dus er is iedereen veel aan gelegen om ‘gelijk te krijgen’. En veel mensen hebben daar nogal wat voor over, want verliezen doet zeer, en in zijn algemeenheid schieten we sneller in de actie-modus om pijn te vermijden dan om plezier te krijgen… Verliezen zet ons in een negatief daglicht, en dat willen we niet… eigenlijk is het een ordinaire ego-kwestie…

Hoe verder ze in dat conflict geraken, hoe meer moeite men doet om zich beter voor te doen dan de ander. Gaat het in het begin nog over allerlei inhoudelijke argumenten, en een volgende fase van het meningsverschil zal het ook steeds persoonlijker worden. (‘Snap je dat dan niet, dat is toch simpel…’) Zelfs naar derden toe wordt de ander naar beneden gehaald, met het impliciete doel om zichzelf in een beter daglicht te kunnen zetten. (‘Weet je wat Piet me nu weer flikt…’)

En hoe langer hoe meer zal het escaleren. Zelfs al heeft de ander best een beetje gelijk, dan zal dat door de eigen focus op het eigen gelijk niet gezien worden. Wil je het niet zien, dan zie je het ook niet. En mocht je het tóch zien, dan wordt dat beetje gelijk vooral niet toegegeven. (‘Nee, ik ben daar gek, hij maakt me voor dom uit…’) Want met toegeven ondermijn je je eigen positie, en dan wordt de kans van winnen steeds maar kleiner… en dat willen we voorkomen…

Maar stel, dat je wint. Mooi toch? Nou, dat is de vraag…

Want wat voor gevolgen heeft dat voor de verdere samenwerking? En voor de verdere toekomst? Zou het zo kunnen zijn dat door alleen maar te focussen op winnen (of niet verliezen) alleen voor de korte termijn wordt gekozen, en de lange termijn danig veronachtzaamd wordt?? En als we dat tot ons laten doordringen, is het dan nog steeds zo’n goed idee om de poot stijf te houden? Wellicht niet, schat ik in…

Dus is het de kunst om te de-escaleren. Met andere woorden: de scherpte van de discussie af te halen. Dat doe je bijvoorbeeld door een OEN te zijn. Ho wacht even, ik ga me echt niet als een OEN gedragen hoor ik u denken. Maar OEN staat hier voor iets positiefs, namelijk voor Open, Eerlijk en Nieuwsgierig. En OEN moet je dan vooral doén. Vraag eens oprecht geïnteresseerd aan de ander door. Waarom is het voor hem zo belangrijk? Zit daar misschien wel meer achter dan alleen een ego-kwestie? En hoe kun je elkaar helpen zodat je er wellicht allebei beter van wordt??

Een voorbeeld: er waren 2 fabrieken die allebei sinaasappels moesten hebben om hun productieproces niet in de soep te laten lopen. De nood was erg hoog, en er was maar 1 vracht beschikbaar. Delen kon niet, of de éne fabriek kreeg de vracht, óf de andere fabriek. Dat werd dus een heuse escalatie. Allebei vonden ze dat ze meer recht hadden, en de ruzie werd hoe langer hoe meer op de persoon gespeeld. Totdat een trainee met de vraag kwam: waarom hebben jullie die eigenlijk nodig? Toen bleek de ene fabriek het sap van de sinaasappel nodig te hebben en de ander juist de schillen….  Dus als de ene fabriek de schillen bewaarde en doorstuurde was het probleem opgelost. En dat betekende weer dat in de toekomst een samenwerking mogelijk was, waardoor de inkoop van de sinaasappels veel efficiënter geregeld kon worden, met enorme besparingen voor beide fabrieken tot gevolg.

Als je wat verder kijkt, kan er zomaar ineens een gedeeld belang zijn…

Ook in teams kunnen teamleden elkaar danig in de weg zitten. Ook hier is het van zaak dat samen gekeken wordt naar het teambelang.

Jouw beste jou en mijn beste ik zijn samen veel beter dan apart. 1 en 1 = 3…

In het geval van de afdelingshoofden zou een goed gesprek kunnen leiden tot de conclusie dat het helemaal niet uitmaakt waar de telefoniste op geboekt wordt. Het is immers vestzak broekzak; het resultaat van het bedrijf wordt er geen dubbeltje beter van… nee, het wordt er feitelijk slechter van, omdat de discussie onnodig veel tijd in beslag neemt. En tijd is geld…. Dus beter de tijd maar op een nuttiger manier inzetten.

Daar is wel voor nodig dat er géén afrekencultuur is op afdelingsniveau. Want dat werkt juist interne  strijd in de hand. Dus ook nóg hoger in de organisatie dient men er van overtuigd te zijn, dat het beter is sámen dan tegen elkaar te werken.

Kortom: zorg voor een win-win-situatie. Daar wordt iedereen blij van. Want: Alleen ga je snel, maar samen kom je verder… J